В проекте “Бацькаўшчына” рассказваем историю ОАО “Чистый исток-1872”, который функционирует в Чашниках

ААТ «Чысты выток 1872» — адно са старэйшых прадпрыемстваў раёна. Заснаваў яго пан Валадковіч – былы ўладальнік мястэчка Чашнікі.

У рамках праекта «Бацькаўшчына» мы працягваем расказваць вам пра знакавыя мясціны нашага раёна і сёння знаёмім з гісторыяй спіртзавода.

Дакладны год заснавання прадпрыемства ў гістарычных крыніцах не захаваўся. Але ёсць ускосныя даныя. Так, у 1872 г. у Санкт-Пецярбургу быў выдадзены зборнік «В па­мять Первого русского Ста­тистического съезда 1870», у якім, дарэчы, адзначаец­ца, што ў мястэчку Чашнікі існаваў піваварны завод. Пабудаваны ён быў ля млы­на на р. Лукомцы ( ля завода харчовых прадуктаў). Гэты бу­дынак пазней ператвораны ў спіртзавод, бо з іншых гістарыч­ных крыніц (1895 г.) вядома, што пан Валадковіч бульбу са сваіх палеткаў пераапрацоўваў на спірт. Барду скарыстоўвалі на корм жывёлам. Спірт і кор­мных быкоў па таннаму шляху Бярэзінскай воднай сістэмы перапраўлялі на лодках-лайбах у Рыгу, дзе і прадавалі, атрым­ліваючы добрыя прыбыткі. Такім чынам, калі 1872 лічы­ць годам першага ўпамінання аб заводзе, то сёлета яму спаў­няецца 150 гадоў.

За гэты час прадпрыемства ў розныя перыяды як дасягала значных рубяжоў, так і перажы­вала цяжкія часіны. У гады гра­мадзянскай і Вялікай Айчыннай войнаў амаль ушчэнт разбурала­ся і вывозілася абсталяванне за­вода. Прыходзілася ўсё пачына­ць спачатку. Цяжкімі былі многія дні і ў недалёкім мінулым завода. Так, у 1986 годзе, калі прынялі ўрадавую пастанову аб барацьбе з п’янствам і ал­кагалізмам, на прадпрыемстве спынілі вытворчасць спірту, пачалі вырабляць канцэнтрат кваснага сусла.

Не менш складанымі былі 1993-і, 1994-ы. У гэты час разбурыліся сувязі з Расіяй, галоўнымі рынкамі збыту спірту – Масквой і Ленінгра­дам. Страціліся і пастаянныя пастаўшчыкі сыравіны: бульбу ў калгасах і саўгасах пачалі вы­рошчваць на значна меншых плошчах і пераважна для сваіх патрэб.У гэтыя гады прадпры­емства часта прастойвала.

Толькі ў 1995 годзе адладзіліся гэтыя пытанні ў жыцці завода. Вялікім дасягненнем у гэты год быў увод у дзеянне брагарэктыфікацыйнага цэха. Збыт чыстага спірту значна палепшыўся, якасць яго адпа­вядала марцы «Люкс». Прад­прыемства па эканамічных па­казчыках выйшла на першае месца ў раёне.

Праз два гады былі здадзе­ны ў эксплуатацыю брадзіль­ны цэх прадукцыйнасцю 1500 далаў у суткі, а таксама праведзена рэканструкцыя дапа­можных цэхаў завода з пера­ходам на эканамічнае паліва.

Далей праводзілася работа па частковай і поўнай аўтама­тызацыі вытворчых працэсаў. Акрамя спірту, на заводзе на­ладжаны выпуск жытняга фер­ментаванага і неферментава­нага соладу для хлебапячэння, вытворчасць вадкасці, шклоа­мывальнай, незамярзальнай, у 2020-м — сродку дэзынфіцы­руючага «75PRO», ПЭТ-тары. Два гады назад была правед­зена мадэрнізацыя брагарэк­тыфікацыйнай устаноўкі па павелічэнні вытворчай ма­гутнасці з адначасовым вы­пускам жытняга збожжавага дыстыляту. У гэтым годзе завершана перааснашчэнне варачнага аддзялення з аўта­матызацыяй тэхналагічнага працэсу, а таксама мадэрніза­цыя кацельнага агрэгата.

У 2016 г. завод пераўтво­раны ў ААТ «Чысты выток 1872». Якасць гатовай прадук­цыі пацвярджаецца штогадо­вымі ўзнагародамі на міжна­родных конкурсах, таварыства ў 2019 г. занесена на Дошку гонару Віцебскай вобласці.

Ірына Салаўёва